Isı Sayaçları Muayene yönetmeliğine Göre Muayene Türleri

Sayaçlar ilgili yönetmelik hükümlerine göre;

• İlk muayene
• Periyodik muayene
• Ani muayene
• Şikâyet muayenesi
• Stok muayenesi

olmak üzere, beş farklı şekilde muayeneye tabi tutulabilir.

Yönetmeliğin 6. maddesine göre; “Sayaçların tamiri, bakımı, ayarı, muayenesi ve damgalanması ile ilgili işlemleri yapan servisler ile bu servislerde çalışan teknik personelin Bakanlıkça belgelendirilmiş olması gerekir. Bu işlemlerin yetki belgesine sahip olmayan servislerce ve kişilerce yapılması yasaktır.”

Muayene yapıldıktan sonra uygun bulunan cihazlar yetkili kurumlar tarafından damgalanır. Şimdi kısaca muayene türleri hakkında bilgi verelim.

Sayaçlarda ilk muayene

Yönetmeliğin 7.maddesinde ilk muayene “yeni yapılan veya parçaların birleştirilmesi suretiyle meydana getirilen sayaçların satışa sunulmadan veya kullanılmaya başlamadan önce veya ithal edilen sayaçların yurda sokulmaları sırasında veya periyodik, ani, şikâyet ve stok muayeneleri sonunda damgaları iptal olunan sayaçların tamir ve ayarından sonra yapılan muayene” şeklinde açıklanmıştır.

İlk muayene sonrasında standartları sağlayan sayaçlar damgalanır. Damgası olan her sayaç kontrolden geçmiş demektir, satışa ve kullanıma elverişlidir. Damgası olmayan bir kalorimetre (ısı sayacı) satılamaz ve kullanılamaz. Kalorimetre montajını yapan servis bu konuda dikkatli olmalı ve damgasız bir kalorimetreyi monte etmemelidir.

Sayaçlarda periyodik muayene

Yönetmeliğin 8. maddesine göre periyodik muayene “belli sürelerde olmak üzere sayaçlar için yapılan genel muayenedir.”

Sayaçlar için öngörülen periyodik muayene süresi beş yıldır. Burada süre tarih olarak değil, yıl olarak izlenir. Tarihe bakılmaksızın damgalandığı yıl birinci yıl olarak kabul edilir ve beş yıllık süre başlamış olur.

Kullanıcılar sayaçların periyodik muayenesini yetki verilmiş servislere yaptırırlar. Kullanıcıların, periyodik muayene süresinin dolduğu seneyi takip eden yılda 1 Ocak ile 28 Şubat tarihleri arasında, servislere müracaat etmeleri gerekmektedir. Müracaatı kabul edilen kullanıcılara müracaat tarihini belirten bir belge verilir. Bu belge, servis tarafından muayene işlemi yapılana kadar geçen sürede kullanıcıları cezai işlemlere karşı korur.

Sayaçların süresi içinde muayene edilmediğinin anlaşılması durumunda servis tarafından bu durum belgelenir. 3 nüsha olarak düzenlenecek tutanağın birer adedi servis ve kullanıcıda kalırken; diğer nüsha cezai işlemlerin başlatılması için ilgili il müdürlüğüne gönderilir. Periyodik muayeneye dair harcamalar kullanıcı tarafından karşılanır.

Ani muayene

Yönetmeliğin 9. maddesine göre ani muayene, “Genel Müdürlük ve/veya il müdürlüğünün görecekleri lüzum üzerine piyasaya arz edilmiş olan sayaçların bulundukları yerde habersizce kontrol edilmesidir.” Ani muayene ile standartların sağlanamadığının anlaşılması sonrasında oluşacak tamir, bakım vb. masraflar kullanıcı tarafından karşılanır.

Şikâyet muayenesi

Şikayet muayenesi ile ilgili düzenleme yönetmeliğin 10. maddesinde düzenlenmiş ve kullanıcı veya diğer bir kişi tarafından yapılacak yazılı müracaata bağlanmıştır. Sayacın doğru bir şekilde çalışıp çalışmadığının incelenmesi istemiyle yapılacak olan şikayet muayenesi yetkili servise yapılır. Muayene talebi kullanıcı tarafından yapılmış olması durumunda muayene giderlerinin tamamı kullanıcıya aittir.

Ancak müracaatın kullanıcı dışında bir kimse tarafından yapıldığı durumlarda ise durum biraz farklıdır. Eğer muayene sonucunda, sayacın doğru bir şekilde çalıştığı anlaşılırsa; muayene giderlerinin tamamı, müracaat sahibi tarafından karşılanır. Diğer yandan muayene sonucunda sayacın hatalı olduğu ve yanlış okuduğu anlaşılır ise masraflar kullanıcı tarafından karşılanır.

Yetkili servis tarafından yapılacak bir şikâyet muayenesi sonucunda tamir, bakım, ayar gerektirmeyen durumlarda, servis kullanıcılardan Ölçü ve Ölçü Aletlerinden Alınacak Muayene ve Damgalama Ücret Yönetmeliğinde alınacak muayene ve damgalama ücretinden fazla bir ücret talep edemez.

Stok muayenesi

Stok muayenesi ise ilk muayene damgası olan, ancak henüz kullanılmaya başlamamış depo, atölye, imal ve satış yerlerinde stok halinde bulundurulan sayaçların periyodik muayene işlemlerine tabi tutulmasına stok muayenesi denmektedir. (Madde 11)

Stok muayenesi de servisler tarafından söz konusu yönetmeliğin 8. maddesine göre yapılır ve masrafları stokta bulunduran tarafından karşılanır.

Servislerin Muayene Öncesinde ve Muayene Sırasında Dikkat Etmesi Gereken Hususlar

Yukarıda sıraladığımız tüm muayeneler için geçerli olan bir kuralı özellikle belirtmemizde fayda var. Yetkili servisin muayene işlemine başlamadan önce sayacın ilgili teknik düzenlemelere uygun bir şekilde piyasaya sürülmüş olup olmadığından emin olması gerekmektedir. Bunu anlayabilmesi için, servisin sayaçlarda:

a) Tip onay belgesinin olup olmadığını,

b) Etiket bilgilerinin ve işaretlerinin uygun olup olmadığını,

c) Üzerinde bulunan damgaların uygun olup olmadığını,

ç) Damgasına ve/veya sayaca müdahale edilip edilmediğini,

öncelikle kontrol etmesi gerekmektedir.

Burada saydığımız hususlardan bir veya birkaçını eksik gören servis, muayene yapmadan üç nüsha Uygunsuzluk Tutanağı düzenler ve durumu il müdürlüğü yetkililerine bildirir. Yukarıda saydığımız gibi, 3 nüsha olarak düzenlenen tutanak, birer adedi servis ve kullanıcıda kalacak şekilde, diğer nüsha cezai işlemlerin başlatılması için ilgili il müdürlüğüne ulaştırılır. Bu işlemlerden sonra muayenesini tamamlayan servis muayene türüne göre işlenecek prosedürleri takip etmeli ve kullanıcılar veya şikayet sahiplerine mağduriyet yaşatmamalıdır.